Stampen of lernen? Devaluatie van het Academisch onderwijs. - column DFT 11 mei 2020
Studeren
Mijn zoon studeert politicologie. Hij vindt de studie-inhoud geweldig en speurt uren op allerlei politieke sites, universiteitsbibliotheken over de hele wereld en nieuwsarchieven. De studievorm vindt hij echter verschrikkelijk.
Studievoortgang
Zijn week is volgestouwd met verplichte werkgroepjes, reflectieopdrachten, spiegelbetogen. Die hebben niet als uitgangspunt dat het fijn is om met elkaar te debatteren, leren en beschouwen, zoals politicologen in spe dat zouden moeten doen, maar zijn erop gericht om te monitoren of je de toeëigening van de lesstof wel een beetje gelijkmatig over de maand verdeelt. 'Want het is niet de bedoeling dat je op de laatste dag van de maand tot diep in de nacht alle stof in een keer moet leren'. Aldus de studieadviseur die overigens geheel van goede wil is. De grootste irritatie is er, als er een vak studievaardigheden wordt aangeboden en er staat in de studiegids dat je leert om jouw eigen stijl van schrijven en betogen op te bouwen en je vervolgens een stappenplan krijgt met voorgetekende formats wat je precies per dag moet doen en laten om je studiepunten te halen.
Academisch onderwijs
Gestructureerd studeren is een aanname die de laatste jaren in het universitair onderwijs is geslopen en die mij te ondoordacht als nieuwe mores voor zoete koek wordt aangenomen. Hoezo is het beter om je lesstof gelijkelijk over de maand te verdelen? Hoezo is het belangrijk om na elk betoog dat je inlevert te reflecteren op je eigen studiehouding? Hoezo word je een betere academicus in een interactieve werkgroep, dan in totale flow met je neus in een Chinees boek in een oude bibliotheek?
Stampen of lernen
In corona online tijd wordt dit fenomeen versterkt. Er is angst voor leerachterstand. Niet alleen universitair, ook op de basisscholen zie ik dit gebeuren. Met de beste bedoelingen is er de kramp dat 'niemand mag kwijtraken of achterlopen'. Dus wordt er een militair precieze trom geslagen waarin iedere leerling en student geacht wordt in hetzelfde ritme mee te lopen. Montessori inzichten als: 'een kind leert iets nieuws als hij of zij daar aan toe is', lijken opeens van geen enkel belang meer. Het 'lernen', in total flow en intrinsiek gemotiveerd willen begrijpen, doorgronden, bediscussiëren maakt plaats voor 'trechter erin en stampen'.
Nerd toegankelijk
Het is een nobel streven dat onderwijs voor iedereen toegankelijk moet zijn en minder elitair moet worden. Het is een nobel streven dat studenten uit een gezin waarin leren niet vanzelfsprekend is, worden geholpen. Het is een nobel streven dat achterblijvertjes op de lagere school worden bijgebezemd. Maar wees waakzaam op down playing, nivellering en ver-HBO-sering van het academisch onderwijs. Anders hebben wij straks geen denkers en nerds meer in onze samenleving, maar alleen mensen die heel goed in staat zijn om bevelen en opdrachten uit te voeren. In het streven naar gelijke kansen in het onderwijs, dreigen wij onze nerds te verliezen.
